Herbata z nasion

     Herbata chińska (Camellia sinensis) jest krzewem lub niskim drzewem dorastającym w naturze do 6 m wysokości, a w uprawie do 1,5 m. Ojczyzną herbaty są Indie oraz Indochiny, gdzie rośnie drugi, dziki gatunek herbaty - herbata assamska (Thea assamica), który tworzy drzewa dorastające do 15 m. Chyba nie ma osoby, która nie próbowała naparu herbacianego, który zawiera teinę i jest lekko pobudzający.

     Rozmnażanie herbaty z nasion jest dosyć trudne, okres kiełkowania nasion jest dość długi, kiełkowanie nierównomierne, a nasiona mają tendencję do pleśnienia. Zebrane nasiona można wrzucić do wody - te, które pływają najlepiej jest wysiać oddzielnie, ponieważ będą gorzej kiełkować i dawać słabsze siewki. Herbatę siejemy na głębokości 1-2 centymetrów, podlewając umiarkowanie aż do wykiełkowania. Temperatura w okresie kiełkowania powinna wynosić najlepiej 25-30 stopni Celsjusza. Nasiona można również przed wysiewem skaryfikować - delikatnie uszkodzić okrywę nasienną. Druga metoda wysiewu to kiełkowanie na bibule - nasiona leżą na wilgotnej bibule tak długo, dopóki nie pojawi się pęknięcie w okrywie nasiennej - wtedy przenosimy nasiona do gleby. Kiełkowanie może trwać od 3 miesięcy do nawet pół roku.

      Równie trudno rozmnoża się herbatę z sadzonek. Na sadzonki pobieramy w lutym-marcu lub w sierpniu pędy o długości około 8 cm, które ukorzeniamy w mieszance torfu z piaskiem (1:1). Temperatura ukorzeniania powinna wynosić 25-28 stopni Celsjusza. Ukorzenianie następuje po 8-12 tygodniach.

      Starsze rośliny wytwarzają odrosty korzeniowe. Odcinając je z fragmentami korzeni, łatwo uzyskamy nowe okazy.

Trzymiesięczna siewka herbaty

      Uprawa herbaty w domu jest możliwa, chociaż roślina ma dość specyficzne wymagania. Pochodzi z ciepłego klimatu, ale nie znosi latem ostrego słońca; zimą natomiast cierpi na jego niedobór. Dobrze jest zatem obniżyć temperaturę pomieszczenia, w którym roślina zimuje do 10 stopni Celsjusza. W gruncie dorosła roślina przetrzyma mrozy do -5 stopni, a dobrze okryta nawet -15 stopni. Jest rośliną zimozieloną.

      Najlepsze podłoże dla herbaty powinno być żyzne i kwaśne; dobre są mieszanki torfu kwaśnego z ziemią kompostową (1:1). W okresie od lutego do września herbata wymaga dokarmiania wieloskładnikowymi nawozami. Podlewanie powinno być umiarkowane. Herbata bardzo dobrze znosi cięcie, nie ma więc problemu z jej formowaniem.

Ananas z rozety

      Ananasy są znane chyba każdemu, ale nie wszyscy wiedzą, że z kupnych owoców można pobrać sadzonki i samodzielnie je sobie rozmnażać. Najlepsze ananasy do pozyskiwania sadzonek powinny:

- być świeże, liście powinny być jędrne, i jednocześnie dobrze trzymające się rozety - nie mogą od niej odchodzić po silniejszym pociągnięciu;

- być mniejsze, a jednocześnie jak najbardziej dojrzałe - zwiększy to szanse na ukorzenienie się.

      Pierwszym krokiem po zakupie powinno być odcięcie rozety od owocu - najlepiej zrobić to nieco poniżej miejsca połączenia. Następnie delikatnie usuwamy cały miąższ z odciętej części, tak, aby został tylko włóknisty czubek. długi na około pół centymetra. Kolejną rzeczą, którą trzeba zrobić jest ostrożne oderwanie kilku liści na samym spodzie, aby odsłonić dwa centymetry łodygi. Jeśli zauważymy tam zawiązki korzeni - zwiększy to szansę na sukces. Na końcu odcinamy suche fragmenty liści.

      Są dwie szkoły ukorzeniania - według pierwszej tak przygotowaną sadzonkę umieszczamy w słoiku z wodą tak, aby dolna część z zawiązkami korzeni była w niej zanurzona. Drugi sposób to wsadzenie sadzonki bezpośrednio w podłoże (można stosować ukorzeniacze). W trakcie ukorzeniania w ziemi nie wolno podlewać podłoża - ryzykujemy zgnicie! Suchy torf ani trochę nie przeszkodzi w wytwarzaniu korzeni - ananasy są bardzo dobrze zabezpieczone przed utratą wody.

      Swojego ananasa najpierw umieściłem na dwa tygodnie w słoiku z wodą, niestety roślina nie chciała wytwarzać korzeni, i widoczne było bardzo powolne zasychanie. Wyjąłem roślinę z wody, poczekałem, aż przeschnie, obtoczyłem w ukorzeniaczu i posadziłem do doniczki z substratem torfowym. Ananasów nie powinniśmy przykrywać folią w celu ograniczenia parowania. Jeśli przykryjemy go folią, możemy po jakimś czasie środek rozety może spleśnieć:

Usunięto spleśniały środek rośliny

      Mimo to, ananas się ukorzenił po trzech tygodniach i przestał schnąć. Po kolejnych trzech tygodniach, o dziwo, odbudował sobie stożek wzrostu:

      W tym momencie było już z górki, wzrost rośliny był zauważalny dosłownie gołym okiem. Miesiąc później rozeta została całkowicie odbudowana, i wyglądała jak ta z kupnego owocu:

Ananas przetrwał atak grzybów :)

      Uprawa ananasa nie powinna nastręczać wielu trudności: są tolerancyjne na przesuszenie podłoża, nie są też wymagające co do jego składu. Wytrzymują suche powietrze zimą, a jedyne, czego potrzebują, to dość dużych ilości słońca.

 Stan ananasa na dziś

      Jak zmusić roślinę do kwitnienia i wydania owocu? O tym w kolejnym odcinku. :)

Delosperma bosseranum (Ice plant) z nasion

      Ice plant jest niewielkim sukulentem z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Dorasta do 20 centymetrów wysokości oraz posiada dość mięsiste liście. Starsze okazy wytwarzają coś na kształt kaudeksu (spichrzowa część rośliny, nie posiada chlorofilu). Spokrewniony jest z dość znanymi Lithops sp., czyli "żywymi kamieniami".

      Roślina jest interesująca ze względu na zawartość alkaloidów, które występują w rzadziej spotykanej kannie - Sceletium tortuosum - czyli między innymi mesembryny. Ma ona działanie rozluźniające, przeciwdepresyjne - ogólnie poprawia nastrój :).

Nasiona Ice plant - toż to pyłek!

      Roślinę można rozmnażać z nasion lub sadzonek. Nasiona wysiewamy o każdej porze roku poza zimą. Z racji ich rozmiaru, wysypujemy je na podłoże, delikatnie przyciskamy i zraszamy wodą. Nie przykrywamy nasion, za to dobrze jest doniczkę osłonić folią, aby podnieść wilgotność powietrza. Pierwsze rośliny pojawiają się już po kilku dniach, ostatnie już po miesiącu. Świeże nasiona mają kiełkowalność praktycznie 100%.

Siedem dni po wysiewie

      Rośliny są światłolubne, a w początkowym okresie wzrostu należy im zapewnić umiarkowaną wilgotność gleby. Później są odporne na susze. Jako podłoże użyłem mieszanki czarnej ziemi, piasku i perlitu (2:2:1). Rośliny rosną dość szybko:

Dwa i pół miesiąca później...

       Siewki są odporne na uszkodzenia, ale w ciasnej donicy trzeba je przerzedzić - u mnie wywalona została co druga sztuka, i pozostało około 10 roślin.

       Zbioru dokonuje się, gdy roślina będzie już duża (drugi, trzeci rok); im większa, tym więcej alkaloidów będzie zawierać. Zbiera się zarówno liście, pędy jak i korzenie. Tradycyjne przygotowanie Delospermy polega na zmiażdżeniu części roślin, a następnie ich siedmiodniowej fermentacji - jest to konieczne ze względu na zawartość szkodliwego kwasu szczawiowego. W domu możemy zrobić to inaczej - rozdrobnione części roślin wkładamy na godzinę do piekarnika nastawionego na 180 stopni. Wysoka temperatura spowoduje rozpad kwasu.

      Ice plant można zażywać na różne sposoby: paloną, sproszkowaną w formie tabaki, oraz sproszkowaną do obtaczania np. w gumie do żucia; można też żuć całe fragmenty rośliny. Nie należy jednak się nastawiać na "fazę", jest to bardzo subtelnie działająca roślinka,  bardziej do stosowania jak kanna - regularnie w małych dawkach jako antydepresant (jako który jest zresztą sprzedawana w Niemczech).

Zbiory nasion

      Na mikołajki moje roślinki zrobiły mi mały prezent - aż trzy różne gatunki - rosiczka przylądkowa 'Typical', mimoza oraz stewia -  zakwitły i zdołały zawiązać owoce :).

      Jak na razie mimoza wydała 12 nasion (kolejne 40 ciągle dojrzewa), rosiczka około kilkaset (wyglądają jak pył), a stewia około kilkadziesiąt. Ich jakość zostanie sprawdzona na wiosnę i opisana. :)